Skromny nazwą Beskid Niski raczej nie wywołuje rumieńców na twarzy. Ba, często nie wiemy, gdzie leży. Być może dzięki ignorancji właśnie region zachował atmosferę, która kiedyś przyciągała outsiderów w Bieszczady. Lasy pokrywające łagodne wzgórza kryją dziką zwierzynę. Leśne owoce dojrzewając w łagodny klimacie być może nigdzie indziej nie smakują lepiej. Połemkowskie wioski zachwycają tradycyjną zabudową. Wieże drewnianych cerkwi co chwila przebijają się przez mgłę spowijającą doliny. Ten niezwykle malowniczy region oddalony o dwie godziny drogi od Krakowa jest prawdziwym eldorado dla koneserów przyrody, architektury i miłośników odosobnienia.
Drewniane cerkwie łemkowskie są rarytasem dla miłośników architektury ludowej. Cudem zachowane po wypędzeniu Łemków podczas akcji Wisła są niczym diamenty w krajobrazie łagodnych wzgórz regionu. Choć piękno 3 spośród nich (Owczary, Kwiatoń, Brunary Wyżne) wraz z kościołami w Binarowej i Sękowej zostało docenione wpisem na listę dziedzictwa Unesco, właściwie każda z drewnianych świątyń zachwyca subtelnymi polichromiami, misternie zdobionymi ikonostasami, ale przede wszystkim atmosferą. Najlepiej jej doświadczyć podczas niedzielnych nabożeństw, kiedy w świetle świec cerkiewne wnętrza iskrzą się pełnią barw. Kustosze zabytków chętnie opowiadają historię zabytków i losów Łemków, którzy kiedyś wypędzeni wracają, by przywrócić zapomniane miejsca do życia. Z ponad dziesięciu zwiedzonych najbardziej zauroczyła cerkiew w Uściu Gorlickim oraz w Kwiatoniu. Z zabytków „unescowych” nie można też pominąć kościoła w Binarach, który swoimi misternymi polichromiami przywodzi na myśl wymuskane puzderko klejnotów. Nie bez przyczyny ściąga gości nawet z Kraju Kwitnącej Wiśni. Niepodal warto też zawitać do „polskiego Carcassone” – Biecza ze świetnia zachowanymi murami obronnymi, eleganckim rynkiem i gotycką kolegiatą.
Spacery górskie w tym regionie będą prawdziwą gratką dla miłośników dziewiczej przyrody. Nawet niedługa przechadzka jest okazją do zetknięcia się z dzikimi lasami, które mogą konkurować swym nieokrzesanym pięknem z Puszczą Białowieską. Wrażenie to potęguje fakt, że ma się je nierzadko na wyłączność. Zdobywcy i poszukiwacze widoków po horyzont wybierają bowiem raczej nieodległe Tatry, Bieszczady czy Pieniny. Tu zaś można dać się pochłonąć kniejom pełnym zmurszczałych pni, porostów, mchów i pajęczyn wielkich jak rybackie sieci. Nietrudno wyobrazić sobie przebiegającą hordę wilków – odwiecznych mieszkańców tego regionu. Na początek można się wybrać na przykład na czterogodzinną przechadzkę z Bartnego na Kornuty i Magurę Wątkowską. Idąc granicą Magurskiego Parku Narodowego w sezonie wrócimy z koszem aromatycznych borowików. Na deser narwiemy zaś soczystych jagód i jeżyn, których słodycz pozostanie w pamięci na lata. Będąc na górskich szlakach w okolicach Nowicy na bardziej pożywną strawę warto zawitać z kolei do schroniska przy Magurze Małastowskiej. W tym najmniejszym bodaj schronisku w Polsce zjemy świetne potrawy wegańskie, doskonałe placki z kiszonej kapusty oraz inne dania według fantazji młodych i starających się najemców.
Z swoimi łagodnymi stokami i długimi leśnymi duktami Beskid Niski świetnie nadaje się do jazdy konnej. Okoliczne stajnie oferują eskapady wśród natury w najczystszej postaci okraszonej od czasu czasu drewnianą cerkwią czy malowniczą wioską. Ze względu na spore zainteresowanie rezerwujmy z wyprzedzeniem.
Niezbyt ruchliwe drogi i gęsto usiane zabytki urozmaicające przejażdżkę ściągają spore grono rowerzystów. Pomocą służą im świetnie przygotowane bezpłatne przewodniki z trasami rowerowymi Małopolski, które dostanie się w niektórych cerkwiach i biurach informacji turystycznej. Atrakcyjną opcją zwiedzania okolicznych zabytków będzie rowerowa pętla szlakiem łemkowskich cerkwi rozpoczynająca się w Uściu Gorlickim. Zmęczony wędrowiec odświeży się z kolei w iście szkockiej scenerii Jeziora Klimowskiego. Strome, zalesione zbocza osłaniające nieckę zalewu przypominają Loch Ness, za wyjątkiem jednak temperatury wody, która jest znośna nawet we wrześniu.
Coroczny festiwal teatralny Innowica oferuje również coś dla miłośników kultury. Niesztampowe występy przyciągają fanów teatru alternatywnego do jednej z najbardziej malowniczych wiosek regionu. Łemkowie i przyjezdni pasjonaci dbający o zachowanie oryginalnej drewnianej architektury czyni z Nowicy miejsce wyjątkowo urokliwe na mapie regionu. Atmosfery spektakli można doświadczyć również z tarasów stylowych drewnianych chałup otaczających wioskę. Do akompaniamentu świerszczy i zapachu grillowanych potraw słuchanie scenicznych nawoływań jest przeżyciem unikatowym.
Przy mało intensywnym rolnictwie i braku przemysłu region należy do najmniej skażonych w kraju. Warto zatem skorzystać z oferty lokalnych producentów miodu, których zagrody spotyka się co rusz. Wino z nowickiej winnicy rozchodzi się w oka mgnieniu, więc z zakupem trzeba się śpieszyć. Równie cenionym smakołykiem są kozie sery, które mało gdzie smakują lepiej.
Gdzie nocować
Świetną bazą będą miejsowości w okolicach Uścia Gorlickiego oraz Jeziora Klimowskiego. Nowica to crème de la crème łemkowskich wiosek. Jeśli chcemy przenocować w misternie odrestaurowanych drewnianych chatach dobrym adresem będzie „U Pawła Odnowica”.
Zwiedzanie cerkwi:
Cerkwie (i kościoły) będące na liście Unesco są udostępniane do zwiedzania w piątki, soboty i niedziele przez cały rok. Pozostałe świątynie można zwiedzać w te same dni między połową czerwca a połową września (daty do sprawdzenia na stronie http://www.drewniana.malopolska.pl/). W innym przypadku warto spróbować załapać się na poranne niedzielne nabożeństwo.
Stadniny koni:
Stadnina „Chyże Konie” w Ropkach
Ropki 14, 38-316 Wysowa-Zdrój; http://chyzekonie.pl/
Stadnina Koni „Stara Cegielnia”
Gładyszów 70, 38-315 Uście Gorlickie
tel.: 503 068 055
Stadnina Koni Huculskich „Gładyszów„
Regietów 28, 38-315 Uście Gorlickie
tel.: 18 351 00 97; tel.: 18 351 00 18; http://www.huculy.com.pl/
Stanica Koni „Osława„
Wysowa-Zdrój 11, 38-316 Wysowa-Zdrój
tel.: 662 131 895; htttp://oslawa.com.pl/stanica-konna-oslawa/
Kozie sery
https://www.serymaziejuk.pl/home (sprzedaż online)
Mszana 44/2
38-454 Tylawa
Gościniec Banica
Krzywa-Banica 2
38-307 Sękowa
+48 509 345 901
Tekst wcześniej opublikowany na portalu kukbuk.pl
Brak komentarzy